[Ngữ văn 9] Tóm tắt Lặng lẽ Sa Pa đầy đủ ý chuẩn Bộ GD

Bài viết này sẽ giúp các bạn học sinh tóm tắt Lặng lẽ Sa Pa đầy đủ ý nhất với các phần như tìm hiểu về tác giả, tác phẩm, tóm tắt ý trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa, cũng như các dạng đề bài về Lặng lẽ Sa Pa. Mời các bạn cùng đọc qua bài viết sau.

Mục lục

Đôi nét về tác giả Nguyễn Thành Long – Lặng lẽ Sa Pa

Nguyễn Thành Long (1925-1991) còn có một số bút danh khác như Lưu Quỳnh, Phan Minh Thảo.
Quê quán: huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam.
Sự nghiệp sáng tác:
- Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia hoạt động văn nghệ.
- Sau 1954, Nguyễn Thành Long chuyển về sáng tác và biên tập ở các báo chí, nhà xuất bản.
- Năm 2008, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Lao động hạng Nhì.
- Các tác phẩm tiêu biểu: “Bát cơm Cụ Hồ”, “Giữa trong xanh”, “Gió bấc gió nồm” …
- Ông chuyên viết về truyện ngắn và kí. Đặc sắc trong truyện ngắn của ông là luôn tạo ra những hình tượng đẹp đẽ, ngôn ngữ rất giàu chất thơ, trong trẻo và nhẹ nhàng.

Tìm hiểu về tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa

1. Hoàn cảnh sáng tác

Truyện được viết năm 1970, là kết quả chuyến đi lên Lào Cai của tác giả. Tác phẩm được in trong tập “Giữa trong xanh”

2. Bố cục của Lặng lẽ Sa Pa

Gồm 3 phần:

Phần 1 (từ đầu…cô độc nhất thế gian): Anh thanh niên qua lời kể của bác lái xe.
Phần 2 (tiếp…có vật gì như thế): Cuộc gặp gỡ và trò chuyện giữa anh thanh niên, bác hoạ sĩ và cô kỹ sư.
Phần 3 (còn lại): Cuộc chia tay giữa ba nhân vật.

3. Ý nghĩa nhan đề Lặng lẽ Sa Pa

Trong nhan đề “Lặng lẽ Sa Pa”, tác giả đã sắp xếp các từ khác với trật tự thông thường. Tác giả sử dụng biện pháp đảo ngữ(“Lặng lẽ Sa Pa” thay vì “Sa Pa lặng lẽ”).

Cách sắp xếp này làm nổi bật chủ đề của truyện ngắn:

Nhấn mạnh vẻ đẹp thơ mộng, yên tĩnh của thiên nhiên Sa Pa – đây là nơi lí tưởng để nghỉ ngơi, an dưỡng.
Ca ngợi sự cống hiến âm thầm, lặng lẽ, bình dị của những con người nơi đây. Chính ở nơi người ta tưởng rằng chỉ có sự thư giãn thì lại có những con người ngày đêm lao động hăng say, miệt mài, lặng lẽ, âm thầm, cống hiến cho đất nước.

Phương thức trần thuật

Truyện được kể từ ngôi thứ ba, chủ yếu được trần thuật từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông hoạ sĩ.

Giá trị nội dung và Giá trị nghệ thuật

Giá trị nội dung của Lặng lẽ Sa Pa

Truyện ngắn khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động thầm lặng, cống hiến cho đời mà tiêu biểu là nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi cao. Qua đó, tác giả ngợi ca vẻ đẹp của người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.

Giá trị nghệ thuật của Lặng lẽ Sa Pa

Tác phẩm thành công trong việc xây dựng tình huống, miêu tả nhân vật từ nhiều điểm nhìn tạo tính khách quan, kết hợp nhuần nhuyễn giữa tự sự và trữ tình.

Tình huống truyện

Tình huống cơ bản của truyện “Lặng lẽ Sa Pa” chính là cuộc gặp gỡ của người thanh niên làm việc một mình ở trạm khí tượng với bác lái xe và hai hành khách trên chuyến xe ấy – ông họa sĩ và cô kĩ sư lên thăm trong chốc lát nơi ở và làm việc của anh thanh niên.
Tình huống gặp gỡ này là cơ hội thuận tiện để nhân vật chính được hiện ra qua sự quan sát, suy nghĩ của những nhân vật khác, đặc biệt là ông họa sĩ già. Chính vì thế, nhân vật chính không chỉ hiện ra một cách tự nhiên mà còn được soi chiếu, đánh giá từ cái nhìn và cảm xúc của những nhân vật khác, rồi lại tác động đến tình cảm và suy nghĩ của những nhân vật ấy.

⇒ Như vậy, qua tình huống truyện, nhân vật chính được khắc họa một cách khách quan, chân thực qua quan sát của những nhân vật khác, qua đó thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.

Tóm tắt Lặng lẽ Sa Pa

Trước khi bắt đầu tìm hiểu về tác phẩm thuộc Ngữ Văn 9 này, ta cùng xem qua sơ đồ tư duy của Lặng lẽ Sa Pa

1. Nhân vật anh thanh niên

a. Giới thiệu về nhân vật và hoàn cảnh sống

– Xuất hiện trong lời giới thiệu của ông lại xe: đó là một trong những người cô độc nhất thế gian, thèm người.

– Hai mươi bảy tuổi, tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ.

– Sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù.

→ Nghệ thuật miêu tả gián tiếp, trực tiếp được sử dụng để khắc họa hoàn cảnh sống thật đặc biệt: cô đơn, vắng vẻ của anh thanh niên

– Nơi ở và cách sống, cách sinh hoạt:

Nơi ở: sạch sẽ với chiếc giường con, một bàn học, một giá sách.
Cách sống, cách sinh hoạt: Trồng hoa, nuôi gà, tự học, đọc sách.

→ Nghệ thuật liệt kê, miêu tả nhằm khắc họa nơi ở giản dị nhưng ngăn nắp, gọn gàng cùng cách sống rất đẹp của anh thanh niên

b. Công việc và suy nghĩ về công việc, về mọi người

– Công việc của anh thanh niên:

Làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu.
Công việc hằng ngày của anh là: đo gió, mưa, nắng, tính mây, đo chấn động địa chất dự vào việc dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất và chiến đấu

– Nghệ thuật liệt kê, tự sự, miêu tả

→ Công việc của anh thanh niên vất vả, gian khổ, đòi hỏi sự chính xác cao nhưng anh là người yêu rất công việc.

– Suy nghĩ của anh thanh niên về công việc:

Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi.
Anh luôn nghĩ: mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc.

→ Đây là những suy nghĩ đúng đắn, nghiêm túc và sâu sắc

– Khi anh suy nghĩ và nói về người khác:

Anh kể về ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa: ngồi im rình xem ong lấy phấn, thụ phấn.
Anh khâm phục đồng chí nghiên cứu khoa học đang làm bản đồ sét.

→ Anh nói về mọi người với một thái độ khiêm nhường, quý trọng những người lao động.

→ Anh thanh niên hiện lên chân thật, tận tụy, tin yêu cuộc sống.

2. Những nhân vật khác trong Lặng lẽ Sa Pa

a. Nhân vật ông hoạ sĩ già

– Cảm xúc của người họa sĩ già trước anh thanh niên

Xúc động mạnh.
Bối rối.
Cảm thấy người con trai làm ông nhọc quá.
Ông muốn vẽ anh thanh niên.

– Những điều ông nhận ra sau khi tiếp xúc với anh thanh niên:

Nghệ thuật, hội hoạ bất lực trong hành trình cuộc đời.
Vẽ là công việc khó nhọc, gian nan.

→ Ông họa sĩ hiện lên là con người yêu mến, quý trọng những người lao động

b. Nhân vật cô kĩ sư

– Cảm xúc của cô kĩ sư khi tiếp xúc với anh thanh niên:

Trước một người giàu lí tưởng như anh thanh niên, cô kĩ sư thấy bàng hoàng, hàm ơn khó tả; khi nhận lại chiếc khăn tay, cô đỏ bừng mặt.
Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi ấy, cô càng tin vào quyết định của mình.

→ Cô kĩ sư hiện lên là một người trẻ trung, kín đáo, giàu khao khát, lí tưởng.

c. Bác lái xe:

– Lời kể của bác lái xe về anh thanh niên giúp cho việc giới thiệu nhân vật chính được tự nhiên → câu chuyện thêm sinh động, hấp dẫn.

– Giúp phác họa chân dung về nhân vật chính, tạo ấn tượng ban đầu hết sức tốt đẹp cho mọi người về anh thanh niên.

– Giúp kết nối nhân vật chính với những nhân vật khác trong tác phẩm.

d. Những nhân vật xuất hiện gián tiếp qua lời kể của anh thanh niên

– Ông kỹ sư vườn rau dưới Sa Pa thụ phấn cho hàng vạn cây su hào để hạt giống làm ra tốt hơn, để su hào trên toàn miền Bắc nước ta được to hơn, ngọt hơn.

– Anh cán bộ nghiên cứu sét: đã mười một năm ròng không một ngày xa cơ quan, quên cả việc lập gia đình riêng “luôn trong tư thế sẵn sàng, suốt ngày túc trực chờ sét” để lập bản đồ sét tìm tài nguyên cho đất nước.

→ Họ tạo thành thế giới của những con người miệt mài lao động, lặng lẽ mà khẩn trương vì lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của con người. Họ đã làm cho anh thanh niên thấy “cuộc đời đẹp quá!”. Đúng như tác giả đã viết: “Trong cái lặng im của Sa Pa…có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”.

→ Hình ảnh những con người ấy đã góp phần làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.

Các dạng đề bài về Lặng lẽ Sa Pa

Đề 1: Một trong những điểm mấu chốt của nghệ thuật truyện ngắn là xây dựng tình huống truyện. Nêu tình huống cơ bản của truyện Lặng lẽ Sa Pa và ý nghĩa của tình huống đó.

Trả lời:

– Tình huống cơ bản của truyện là cuộc gặp gỡ tình cờ của mấy người khách trên chuyến xe với anh thanh niên.

– Từ đó, tác giả giới thiệu nhân vật chính (anh thanh niên) một cách thuận lợi và để nhân vật hiện ra qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác. Từ đó, chủ đề và tư tưởng của tác phẩm được bộc lộ rõ.

Đề 2: Phân tích truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long để thấy vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa và con người Sa Pa.

Hệ thống luận điểm:

Giới thiệu cốt truyện, nhân vật
Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa
Vẻ đẹp con người Sa Pa
- Anh thanh niên
- Bác lái xe
- Ông họa sĩ già
- Cô gái
- Các nhân vật không xuất hiện trực tiếp khác

Đề 3: Hãy phân tích nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long. Nhân vật ấy giúp em hiểu thêm nét đẹp gì ở những con người lao động?