[Vật lý 8] Vận tốc là gì? Công thức tính vận tốc CHUẨN NHẤT

Ở bài trước, chúng ta tìm hiểu về chuyển động của sự vật xung quanh và cách xác định xem một vật có đang chuyển động hay không. Vậy làm cách nào để biết vật đó chuyển động nhanh hay chậm? Bài học hôm nay chính là đáp án cho câu hỏi này. Chúng ta bắt đầu học luôn nhé!

Bạn đang xem bài viết: Vận tốc

Vận tốc là gì

Vận tốc là quãng đường đi trong một đơn vị thời gian

Độ lớn của vận tốc cho biết mức độ nhanh hay chậm của chuyển động và được xác định bằng độ dài quãng đường đi được trong một đơn vị thời gian.

Công thức tính vận tốc là gì

Ta có công thức:

Trong đó:

+ v: vận tốc

+ $s$: quãng đường

+ t: thời gian đi hết quãng đường đó

Như vậy, ta có thể suy ra được công thức tính quãng đường và thời gian như sau:

• Quãng đường: s = v.t
• Thời gian: t = s/v

Xem thêm: [Vật lý 8] Lý thuyết và bài tập Chuyển động cơ học CHUẨN SGK

Đơn vị vận tốc

– Đơn vị của vận tốc phụ thuộc vào đơn vị độ dài và đơn vị của thời gian, với đơn vị hợp pháp của là m/s

– Trong thực tế người ta thường dùng đơn vị m/s hay km/h

– Ta có: 1 m/s = 3,6 km/h hay 1 km/h = 1/3,6 m/s

– Để đo độ lớn của v, ta dùng tốc kế.

Một số lưu ý về vận tốc

Ta có một số điểm lưu ý khi học về bài Vận tốc trong Vật lý 8 như sau:

• Trong hàng hải người ta thường dùng “nút” làm đơn vị đo v:

         1 nút = 1 hải lý/h = 1,852 km/h = 0,514 m/s

         hay 1 m/s = 1/0,514 nút

• Tốc độ ánh sáng: 3.10⁸ m/s = 300.000 km/s
• Đơn vị chiều dài người ta còn dùng là “năm ánh sáng”.  Năm ánh sáng là quãng đường ánh sáng truyền đi trong thời gian một năm.

+ Năm ánh sáng = 9,4608.10¹² km = 10¹⁶ m

+ Khoảng cách từ ngôi sao gần nhất đến Trái Đất là 4,3 năm ánh sáng gần bằng 43 triệu tỉ mét.

Phương pháp giải các dạng bài tập tính vận tốc

Xác định vận tốc, quãng đường, thời gian chuyển động

Ta áp dụng các công thức như đã nêu ở trên:

• Vận tốc: v = s/t
• Quãng đường: s = v.t
• Thời gian: t = s/t

So sánh chuyển động nhanh hay chậm giữa các vật

– Căn cứ vào vận tốc của các chuyển động trong cùng một đơn vị:

+ Vật có v lớn hơn thì chuyển động nhanh hơn

+ Vật có v nhỏ hơn thì chuyển động chậm hơn

– Nếu đề bài hỏi vận tốc của vật này lớn gấp mấy lần vật kia thì ta lập tỉ số giữa hai vận tốc.

– Hai vật A và B cùng chuyển động. Tìm vận tốc của vật A so với vật B.

+ Nếu hai vật A và B chuyển động cùng chiều thì:

V = v_A − v_B (v_A>v_B) v = v_A – v_B (v_A > v_B) => Vật A lại gần vật B

V = v_B – v_A (v_A<v_B) v = v_B – v_A  (v_A < v_B) => Vật B đi xa hơn vật A

+ Nếu hai vật A và B chuyển động ngược chiều thì ta cộng v của chúng lại với nhau: v=v_A+v_B

Bài toán hai vật chuyển động gặp nhau

a. Hai vật chuyển động ngược chiều:

b. Hai vật chuyển động cùng chiều:

Bài toán chuyển động của thuyền khi xuôi dòng hay ngược dòng trên hai bến sông

Gọi v_x,t_x,s_x lần lượt là vận tốc, thời gian, quãng đường khi xuôi dòng.

v_ng,t_ng,s_ng lần lượt là vận tốc, thời gian, quãng đường khi ngược dòng.

v_n là vận tốc của dòng nước.

v_t là vận tốc thực của thuyền khi dòng nước yên lặng.

Ta có:

Áp dụng bài tập công thức tính vận tốc

Bài 1: Một ô tô rời bến lúc 6h với vận tốc 40km/h. Lúc 7h, cũng từ bến trên, một người đi xe máy đuổi theo với tốc độ 60km/h. Vậy xe máy sẽ đuổi kịp ô tô sau mấy giờ?

Hướng dẫn:

Lúc 7h ô tô đã đi được 40km

v = s/t => t = s/v = 40/(60-40) = 2h

Bài 2: 

a. Vận tốc của một ôtô là 36km/h ; của một người đi xe đạp là 10,8km/h ; của một tàu hỏa là 10m/s. Điều đó cho biết gì ?

b. Trong ba chuyển động trên, chuyển động nào nhanh nhất, chậm nhất?

Hướng dẫn:

a. Dựa vào đề bài ta thấy:

+ Mỗi giờ ô tô đi được 36km

+ Mỗi giờ xe đạp đi được 10,8km

+ Mỗi giây tàu hoả đi được 10m

b. Ta so sánh:

Ô tô có v = 36km/h = 36000m/3600s = 10m/s

Người đi xe đạp có v = 10,8 km/h = 10800m/2600s = 3m/s

Tàu hòa có: v = 10m/s

=> Ô tô, tàu hoả chuyển động nhanh như nhau. Xe đạp chuyển động chậm nhất.

Bài 3: Một người đi bộ 4km/h. Thời gian cần để người đó đi từ nhà đến nơi làm việc là 30 phút. Vậy khoảng cách từ nhà đến nơi làm việc là bao xa?

Hướng dẫn:

Thời gian đi từ nhà đến nơi làm việc: 30 phút

t = 30 phút = 30/ 60 giờ = 1/2 giờ

Vận tốc v = 4 km/h

Ta có v= s/t => s = v.t = 4. 1/2 = 2km

Vậy khoảng cách từ nhà đến nơi làm việc là 2km

Tổng kết

congthuctoanlyhoa.com vừa gửi đến bạn đọc hệ thống kiến thức liên quan đến vận tốc. Chúc các bạn học tập thật tốt và đừng quên theo dõi để cập nhật các kiến thức mới nữa nhé!